“Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen“
Nếu ai không biết về cây sen đất hẳn sẽ cảm thấy băn khoăn về cành hoa sen được nhắc đến trong câu ca dao trên.
Cây sen đất hay còn gọi là sen núi, sen cạn, cây mộc lan lạnh, bạch liên sen. Tên khoa học là Magnolia grandiflora, thuộc chi mộc lan (Magnolia), có nguồn gốc từ Nam Mỹ, được nhân giống sang nhiều nước như Đài Loan, Trung quốc rồi tới Việt Nam và phát triển tại nhiều nơi trong nước.
Sen đất là loại cây thân gỗ, lá hình bầu dục, mặt trên sáng bóng, mặt dưới có lớp lông mỏng màu gỉ sắt. Hoa thường có 9 đến 10 cánh lớn màu trắng tinh, cánh dày, hương thơm ngát (thơm hơn hoa sen nước), trông như đóa hoa sen (蓮花, 荷花) quen thuộc. Khi hoa nở hết cỡ, bông to bằng cái bát ăn cơm. Sen đất không rụng lá mà xanh tốt quanh năm.
Người Nhật gọi hoa sen đất là thái sơn mộc (泰山木 – Taisanboku), đại trản mộc (大盞木). Ở Việt Nam, một số người cho rằng vì trông nó giống như hoa sen nước (Lotus) nhưng lại mọc trên cây, vậy gọi đó là sen đất. Người Trung Quốc gọi loại hoa này là mộc liên hoa (木蓮花), hà hoa ngọc lan (荷花玉兰), nhằm phân biệt với hoa sen nước.
Hoa sen đất nở từ tháng 4-6 âm lịch, hoa nở lâu thường đến 1 tuần mới tàn. Không những thế hoa còn rất sai, trĩu trịt trên cành, hương thơm dịu ngọt, so với sen nước thì thơm hơn rất nhiều. Hoa sen đất có đài nhụy cánh trắng và cánh tím xếp thành 2 tầng. Sen đất có 3 màu: hồng, vàng, trắng, trong đó sen vàng là quý nhất. Sen đất cũng có quả màu hồng nhạt với kích thước khá lớn, trông khá giống quả thông.
Sen đất không chỉ được trồng sân vườn mà còn được trồng chậu để tiện di chuyển, trang trí ở những nơi có diện tích hẹp như ban công nhà phố, quán cà phê, khách sạn, nhà hàng…
Hoa sen đất rất thơm ngay cả khi hoa đã khô nên có thể dùng hoa khô ướp trà, pha trà uống. Trà hoa sen đất giúp thư giãn, giảm stress .
Trong y học nhất là trong đông y, cây hoa sen đất giúp chữa bệnh đau đầu, giảm căng thẳng, chữa dị ứng, hen suyễn và giảm cân…
An Liên
